شب یلدا به عنوان یکی از جشن‌های ایرانی در نقاط مختلف ایران و به ویژه در فرهنگ کردستان، جایگاه خاصی دارد و همواره مورد توجه مردم این دیار بوده است.
رسم «کاسه هاوسا»
یکی از ویژگی‌های خوب برگزاری این جشن در کردستان، کمک به همنوع است. البته این ویژگی در تمامی مراسم‌ها و آیین‌های مردم کردستان به چشم می‌خورد. به همین دلیل اگر در هر محله افرادی از لحاظ مالی ضعیف باشند از سوی همسایه‌ها مورد حمایت قرار گرفته و غذای شب چله برایشان تامین می‌شود که به این کار «کاسه هاوسا» (کاسه همسایه) گفته می‌شود.
تهیه خوراکی‌های محلی
مردم در کردستان، روز آخر پاییز شور و هیجان خاصی دارند و بانوان کُرد در این روز با تدارک دیدن شام، خود را برای پذیرایی از مهمانان شب چله آماده می‌کنند.
معمولا زنان سنندجی از چند ماه قبل، 'کاله ک تُورش' ( خربزه ترش) را در سرکه بار می‌گذارند تا برای شب یلدا آماده مصرف شود و یا در آخرین روز پاییز، آن را از بازار تهیه می‌کنند.
همچنین چند روز قبل از شب یلدا، خانواده‌ها، میزبان و محل گرد آمدن شب چله را مشخص می‌کنند که به طور معمول، محل جمع شدن نیز، خانه پدر یا پدربزرگ است.
معمولا غذای شب چله در کردستان، دُلمه برگ مو و کلم است که گوشت یا قیمه نیز لابلای آن می‌گذارند و سفره این شب را با دوغ و روغن محلی، رب انار، شیره انگور و کاله ک تورش، رنگین می‌کنند.
بعد از صرف شام، «کالَه ک تورش» را برش داده و میل می‌کنند زیرا بعد از خوردن غذای چرب و سنگین شب چله، صرف این خربزه ترش، هضم غذا را آسان کرده و باعث می‌شود بقیه شب نیز بتوان از تنقلات متنوع و میوه‌های رنگارنگ شب چله استفاده کرد. همچنین چند ماه قبل از زمستان، خوشه‌های انگور را در زیرزمین یا در سایه، نخ کرده و از سقف آویزان می‌کنند که به آن «آنو» (یا نون مفخم) می‌گویند. انجیر خشک، قیسی، هسته زردآلو که همراه با سماق حرارت دیده، توت خشک، تخمه بو داده کدو، مغز گردو و گندم برشته که با شیره گز مخلوط شده و به صورت گلوله‌های کوچکی درآمده از جمله خشکبارهای شب چله هستند.
بعد از آن، نوبت به خوردن میوه می‌رسد. میوه‌های شب چله در کردستان شامل هندوانه، سیب، گلابی، به، انار و خیار است. این را هم باید ذکر کرد که هندوانه از جمله میوه‌های ضروری شب چله است؛ زیرا خوردن آن به نوعی وداع با فصل گرما و پیشوازی از زمستان و واکسینه شدن در مقابل سرما است!
انجام بازی‌های محلی
از دیگر برنامه‌های این شب، انجام برخی بازی‌های محلی است که مشهورترین این بازی‌ها در کردستان «گوروابازی» یا جوراب بازی است.
در این بازی دسته‌جمعی که شرکت‌کنندگان به دو گروه تقسیم می‌شوند و دارای هیجان بسیار زیادی هم هست، یک نفر از اعضای یکی از گروه‌ها، در حالی‌که بقیه نگاه می‌کنند، سکه‌ای را به طور ماهرانه داخل یکی از جوراب‌ها مخفی می‌کند و اعضای گروه رقیب باید حدس بزنند که سکه داخل کدام جوراب گذاشته شده است.
البته باید به این نیز اشاره کرد که بازی‌هایی مثل جوراب بازی (گوروا بازی) این روزها در شهرها بسیار کم‌رنگ شده و این بازی در روستاها بیشتر معمول است.
در این زمینه بخوانید
نظر شما